- καρία
- Ιστορική γεωγραφική περιοχή της νοτιοδυτικής Μικράς Ασίας. Βρίσκεται απέναντι από τη Σάμο, την Πάτμο, την Κάλυμνο, την Κω, τη Νίσυρο, την Τήλο, τη Σύμη και τη Ρόδο. Στα Β ορίζεται από τη Λυδία, με φυσικό σύνορο τον ποταμό Μαίανδρο, και στα Α από τη Φρυγία και τη Λυκία και αντιστοιχεί περίπου στις σημερινές τουρκικές επαρχίες Αϊδινίου, Ντενιζλί και Μούγλων. Οι ακτές της είναι ψηλές και απόκρημνες, εκτός από τη ζώνη των προσχώσεων στις εκβολές του Μαιάνδρου. Στο εσωτερικό υψώνεται μια ακανόνιστη σειρά ορεινών όγκων (Σάντρας, 2.294 μ.) που τέμνονται από βαθιές χαραδρώσεις.
Στις περιορισμένες προσχωσιγενείς πεδιάδες έχει σημειωθεί περιορισμένη ανάπτυξη της γεωργίας (δημητριακά, καπνός, ελιές, αμπέλια, βαμβάκι, κάνναβη κλπ.), ενώ στις άνυδρες ορεινές πλαγιές είναι ανεπτυγμένη η κτηνοτροφία· επίσης ανάπτυξη παρουσιάζει και η αλιεία.
Τα επιβλητικά ερείπια πολυάριθμων πόλεων μαρτυρούν την παλαιότερη ακμή της περιοχής: σημαντικότερες από αυτές είναι η Αλικαρνασσός (σήμερα Μπουντρούμ), η Κνίδος και τα Μύλασα (σήμερα Μιλάς).
Σημαντικότερες πόλεις είναι οι πρωτεύουσες των ομώνυμων επαρχιών: το Ντενιζλί, μεγάλο αγροτικό κέντρο που συνδέεται σιδηροδρομικά με τη Σμύρνη, το Αϊδίνι, έδρα μικρών βιομηχανιών υφαντουργίας, βυρσοδεψίας και τροφίμων και τα Μούγλα, αγορά δημητριακών.
Οι αρχαίοι κάτοικοι της Κ., οι Κάρες, αναφέρονται από τον Όμηρο, ο οποίος τους αποκαλεί βαρβαρόφωνους και αναφέρει πως πολέμησαν στον Τρωικό πόλεμο στο πλευρό των Τρώων, με τους χρυσοστόλιστους αρχηγούς τους Νάστη και Αμφίμαχο. Ήταν γείτονες των Πελασγών, των Καυκόνων, των Παιόνων και των Λελέγων και κατοικούσαν στην απόκρημνη Μυκάλη, στη Μίλητο και στην κοιλάδα του Μαιάνδρου. Ο Ηρόδοτος τους ταυτίζει με τους Λέλεγες και διατείνεται ότι έφεραν αυτή την ονομασία όταν κατοικούσαν τα νησιά, αλλά μετονομάστηκαν σε Κάρες μετά τη μετανάστευσή τους σε ηπειρωτική χώρα. Ωστόσο, οι εγχώριες παραδόσεις παρουσιάζουν τους Κάρες αυτόχθονες, συγγενείς των Μυσών και των Λυδών. Το πιθανότερο είναι πως οι Κάρες αποτελούσαν φυλή πελασγική ή θρακική, που συγγένευε με τους Κρήτες και τους κατοίκους της Λυκίας. Πολλές καταλήξεις των πόλεών τους είναι σε -σος, -σσα, -νδα, όπως Κνωσός, Μύλασσα, Λυρνησσός, Τυλισσός, Αλικαρνασσός. Επίσης, είχαν κοινούς θεούς. Στα χρόνια της ακμής τους ήταν θαλασσοκράτορες και κυρίευσαν τα νησιά του Αιγαίου και τις γύρω ακτές, καθώς και τα παράλια του Ευξείνου, όπου έχτισαν τις πόλεις Σαλμυδησσό, Οδησσό κ.ά. Αρχικά είχαν τη φήμη λαμπρών πολεμιστών, αργότερα όμως θεωρήθηκαν δόλιοι, ευτελείς και φυγόπονοι. Γι’ αυτό υπήρχαν εκφράσεις όπως «Λυδοί πονηροί, δεύτεροι δε Αιγύπτιοι, τρίτοι δε πάντων Κάρες εξωλέστατοι» ή «Καππαδόκες, Κύλικες, Κάρες, τρία κάπα κάκιστα». Ανάλογες εκφράσεις για τους κατοίκους της Κ. υπήρχαν στη Λέσβο, στη Σάμο και στην Αλεξάνδρεια.
* * *καρία, τὰ (Μ)φορτηγά αμάξια, κάρα.[ΕΤΥΜΟΛ. < ιταλ. carro].
Dictionary of Greek. 2013.